Op 22 maart 2016 verscheen de laatste versie van de schijf van vijf. Een initiatief van het voedingscentrum waarin staat wat we dagelijks moeten eten om een zo optimaal mogelijk voedingspatroon te krijgen. Door de schijf van vijf kunnen mensen bewuster met hun voeding en voedingspatroon omgaan en wordt het gebruikt om kinderen meer kennis te laten vergaren over gezonde voeding.
De eerste schijf van vijf stamt uit 1953 en nog eenvoudig opgebouwd uit vijf categorieën;
- Melk en zuivelproducten
- Graan en graanproducten
- Groente, fruit, aardappelen
- Vlees, vis, kaas, eieren en peulvruchten.
Vetten
In 1991 veranderd de naam in ‘de maaltijdschijf’ en in 1991 in ‘de voedingswijzer’. Deze namen zijn nooit zo populair geweest waardoor in 2004 de nieuwe schijf van vijf is bepaald. Door de laatste inzichten over voeding bestaat de lijst uit;
- Vocht
- Groente en fruit
- Brood, pasta, peulvruchten en aardappelen
- Zuivel, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers.
Vetten en olie
In 2016 is de lijst vernieuwd waarbij de nieuwste wetenschappelijke inzichten zijn verwerkt. De aanpak van de lijst is veranderd. Ging het voorheen over complete voedingsgroepen, de nieuwe lijst legt het accent op voedingsmiddelen die de meeste winst voor de gezondheid opleveren. Ook het variëren van voedsel heeft een belangrijke plaats gekregen. In een eenvoudig schema bestaat de lijst momenteel uit;
- Groente en fruit
- Dranken
- Brood, graanproducten en aardappelen
- Zuivel, noten, vis, peulvruchten, eieren en vlees
- Smeer en bereidingsvetten
Hiernaast is het belangrijk om ook de toelichting te lezen. Bewerkt vlees en producten met toegevoegd zout horen niet in de lijst, net zoals harde vetten en gezoete zuivel. Het eten van volkoren producten wordt geadviseerd terwijl de hoeveelheid vlees is verlaagd en vervangen mag worden door eieren, peulvruchten, noten of tofoe. Groenten mogen in grote hoeveelheid worden genuttigd.
Er wordt aangeraden om dagelijks uit iedere groep de aanbevolen hoeveelheid te eten. De hoeveelheid vis is verlaagd van twee naar één keer per week, en dan vooral vette vissoorten. Peulvruchten zoals bonen, linzen of kikkererwten worden 1 keer per week aangeraden, terwijl de totale vleesconsumptie per week niet hoger moet zijn als 500 gram. Zwarte thee is gezonder als andere theesoorten en beperk de hoeveelheid toegevoegde suiker en zout.
De nieuwe schijf van vijf is niet overal positief ontvangen. Veel moderne diëten passen niet in het advies. En hoe realistisch is het om ‘slechts’ 500 gram vlees per week te eten maar wel iedere week peulvruchten. De overgrote deel van de huishoudens zal niet aan de adviezen voldoen. Hoe begrijpelijk de kritiek ook is, de schijf van vijf helpt wel om het bewustwordingsproces over gezond voedsel te versterken en kan helpen bij de keuze van onze dagelijkse maaltijden. Daarnaast is de schijf belangrijk om kinderen al op vroege leeftijd kennis te laten maken met gezonde voeding.
Meer weten, alle informatie van het voedingscentrum is te downloaden via de Richtlijnen Schijf van Vijf.